معرفی رشته علوم مهندسی
رشته علوم مهندسی
آشنایی با رشته علوم مهندسی
ظهور رشته‌هاي بين رشته‌اي از خصوصيات عصر حاضر در صحنه آموزش عالي جهانيه. بر مبناي مطالعات انجام شده براي دورنماي رشته‌هاي مهندسي تا سال 2020 توسط آكادمي ملي مهندسي ايالات متحده در سال 2004 و 2005 رشته علوم مهندسي به عنوان هسته مركزي در صحنه آموزش مهندسي بيست سال آينده قرار گرفته. دوره‌هاي كارشناسي، كارشناسي‌ارشد و دكتراي علوم مهندسي از رشته‌هاي مطرح در دنياي علم و فناوري امروزه و در دانشگاه‌هاي معروف دنيا هم چون دانشگاه بركلي كاليفرنيا وجود دارد. نظر به اهميت اين رشته تأسيس آن در دانشكده فني دانشگاه تهران از سال 74 مورد توجه واقع شده و برنامة آن بارها مورد بررسي و تجديد نظر قرار گرفته.
تعريف و هدف
رشته علوم مهندسی دوره‌اي بين رشته‌اي هست. اين رشته از ارتباط نزديك حوزه‌هاي مختلفي از علوم فيزيكي، رياضيات و مهندسي ايجاد مي‌شه. اين رشته محيطي را فراهم مي‌كنه كه در آن دانشجويان ضمن فراگيري فنون مهندسي مي‌توانند علائق خود در حوزه‌هاي مختلف علوم را نيز دنبال كنند. گرايش هاي طراحي شده در اين رشته، دانشجويان را براي مطالعات پيشرفته و عميق در مهندسي و علوم آماده مي‌كنه. از اهداف دیگه ی اين رشته مي‌توان توسعه پايه‌هاي نظري براي تحليل پديده‌هاي علمي و كاربردهاي مهندسي آن ها، آينده پژوهي در فناوري و انتقال فناوري هاي نو به صنعت را نام برد.
طول دوره و شكل نظام رشته علوم مهندسی
بر اساس آئين‌نامه آموزشي دوره كارشناسي مصوب شوراي عالي برنامه‌ريزي طول دوره كارشناسي علوم مهندسي چهار ساله و شامل هشت نيمسال تحصيلي میشه. حداكثر مجاز طول تحصيلات اين دوره 6 ساله و در هر نيمسال تحصيلي 16 هفته كامل آموزش وجود دارد. نظام آموزشي اين دوره واحدي است و براي هر واحد درس نظري در هر نيمسال 16 ساعت آموزش كلاسي در نظر گرفته شده است.
گرایش های رشته علوم مهندسی
چهار گرايش كامل در برنامه تحصيلي رشته علوم مهندسي وجود دارد.
- علوم مهندسي محاسباتي
- رياضي مهندسي
- فيزيك مهندسي
- علوم مهندسي زيست محيطي
گرايش علوم مهندسي محاسباتي
اين گرایش بين رشته‌اي اهميت رشد محاسبات را براي حل مسائل علمي پيچيده و مسائل مهندسي مشخص مي‌كنه. در صورتي كه مدل هاي رياضي و مشاهدات تجربي با محاسبات علمي تركيب بشن، مهندسين مي‌تونه مسائلي را كه بنظر غير قابل حل مي‌رسه، حل كنه. برنامه علوم مهندسي محاسباتي پايه بسيار مستحكمي در رياضيات، علوم و مهندسي بنا مي‌كنه و مهارت‌هاي مورد نياز براي مدل‌سازي، شبيه‌سازي و حل مسائل پيچيده را پرورش مي‌ده. در اين گرایش تأكيد بر روي محاسبات علوم بجاي علوم محاسباتيه (يعني علوم مهندسي محاسباتي برنامه علوم كامپيوتر نيست). دانشجويان اين فرصت را دارند كه دروسي را از رشته‌هاي مختلف انتخاب كنند. اين گرایش، دانشجو را براي دروس كارشناسي ارشد و دكتري در مهندسي و علوم كاربردي آماده مي‌كنه. به علاوه علوم مهندسي محاسباتي مهارت‌هايي را كه مورد نياز مدل‌سازي فناوري هايي با اندازه‌هاي بسيار بزرگ و شبيه‌سازي متناسب با پژوهش در صنعت و آزمايشگاه‌هاي ملي هستش , پرورش مي‌ده.
گرايش رياضي مهندسي
اين گرایش بين رشته‌اي اين فرصت را براي دانشجويان فراهم مي‌كند تا به مطالعه رياضيات محض و كاربردي به عنوان مؤلفه‌هاي اصلي مهندسي مدرن بپردازند. با تركيب درس هايي از رياضيات محض, رياضيات كاربردي, آمار, فيزيك و مهندسي دانشجو مي‌تونه برنامه‌اي را دنبال كنه كه نظري يا كاربردي يا هر دو باشه. گرایش رياضي مهندسي پايه‌اي قوي براي كارشناسي‌ارشد و دكتري در شاخه‌هاي علوم نظري يا مهندسي فراهم مي‌كنه. هم چنین, انتخاب مناسب درس ها مي‌تونه دانشجويان رو براي خدمت در بخش‌هاي مختلف صنعت آماده كنه.
گرايش فيزيك مهندسي
اين گرایش، فيزيك كلاسيك و مدرن، شيمي و رياضيات را با كاربردهاي مهندسي در هم مي‌تند. توانمندي اصلي اين برنامه انعطاف‌پذيري اونه. پايه قوي در فيزيك و رياضيات با انتخاب درس هاي اختياري مهندسي، دانشجو رو براي حل مسائل كاربردي آماده مي‌كنه. چون گرایش بر علوم و رياضيات تأكيد داره, دانشجويان بخوبي آماده مي‌شن تا درس هاي كارشناسي‌ارشد در مهندسي يا فيزيك را دنبال کنن.
گرايش علوم مهندسي زيست محيطي
علوم مهندسي زيست محيطي، حوزه‌اي چند قسمتیه كه نيازمند همراهي اصول فيزيكي، شيميائي و بيولوژي با تجزيه و تحليل مهندسي براي محافظت محيط زيست و ترميم اونه. رشته علوم مهندسي زيست محيطي درس هايي از دپارتمان‌هاي گوناگون رو تركيب مي‌كنه تا گرایشی رو كه پايه‌اي قوي در علوم و مهندسي داره، ايجاد كنه. با وجودي كه گرايش مهندسي محيط زيست در رشته مهندسي عمران وجود داره، گرایش علوم مهندسي پايه‌اي وسيع تر از آن چه در مهندسي عمران وجود داره، ايجاد مي‌كنه. اين گرايش دانشجويان را براي كار يا تحصيل در دوره‌هاي كارشناسي ارشد در شاخه‌هاي مرتبط با محيط زيست آماده مي‌كند.
تعداد واحدهاي درسي رشته علوم مهندسی
تعداد واحدهاي دوره كارشناسي علوم مهندسي 141 واحده. جدول هاي زير چگونگي انتخاب اين واحدها را نشان مي‌ده:
جدول 1 : گرايش علوم مهندسي محاسباتي
| دروس | تعداد واحد |
| دروس عمومي | 21 |
| دروس پايه | 35 |
| دروس اصلي | 22 |
| دروس تخصصي | 26 |
| دروس تخصصي خوشه I(منهای مشترکات با دروس گرایش و اصلی)
+ دروس اختياري |
21 + 16 =37 |
| دروس تخصصي خوشه II + دروس اختياري | 32 + 5 |
| دروس تخصصي خوشه III + دروس اختياري | 30 + 7 |
| دروس تخصصي خوشه IV + دروس اختياري | 30 + 7 |
| دروس تخصصي خوشه V + دروس اختياري | 33 + 4 |
| دروس تخصصي خوشه VI + دروس اختياري | 25 + 21 |
| دروس تخصصي خوشه VII + دروس اختياري | 26 + 11 |
| دروس تخصصي خوشه VIII + دروس اختياري | 32 + 5 |
در گرايش علوم مهندسي محاسباتي هر دانشجو علاوه بر 26 واحد دروس تخصصي بايد يك خوشه تخصصي از خوشه‌هاي I الي VII را بگذرونه.
جدول 2 : گرايش رياضي مهندسي
| دروس | تعداد واحد |
| دروس عمومي | 21 |
| دروس پايه | 35 |
| دروس اصلي | 22 |
| دروس تخصصي | 25 |
| دروس تخصصي خوشه I )منهای مشترکات با دروس گرایش و اصلی)
+ دروس اختياري |
24 + 14=38 |
| دروس تخصصي خوشه II + دروس اختياري | 32 + 6 |
| دروس تخصصي خوشه III + دروس اختياري | 30 + 8 |
| دروس تخصصي خوشه IV + دروس اختياري | 30 + 8 |
| دروس تخصصي خوشه V + دروس اختياري | 33 + 5 |
| دروس تخصصي خوشه VI + دروس اختياري | 25 + 13 |
| دروس تخصصي خوشه VII + دروس اختياري | 26 + 12 |
در گرايش رياضي مهندسي هر دانشجو علاوه بر 25 واحد دروس تخصصي بايد يك خوشه تخصصي از خوشه I الي VII را بگذرونه.
جدول 3 : گرايش فيزيك مهندسي
| دروس | تعداد واحد |
| دروس عمومي | 21 |
| دروس پايه | 35 |
| دروس اصلي | 22 |
| دروس تخصصي | 29 |
| دروس تخصصي خوشه I )منهای مشترکات با دروس گرایش و اصلی)
+ دروس اختياري |
27 + 7 =34 |
| دروس تخصصي خوشه II + دروس اختياري | 29 + 5 |
| دروس تخصصي خوشه III + دروس اختياري | 27 + 7 |
| دروس تخصصي خوشه IV + دروس اختياري | 24 + 10 |
| دروس تخصصي خوشه V + دروس اختياري | 27 + 7 |
| دروس تخصصي خوشه VI + دروس اختياري | 22 + 12 |
| دروس تخصصي خوشه VII + دروس اختياري | 17 + 17 |
| دروس تخصصي خوشه IX + دروس اختياري | 29 + 5 |
در گرايش فيزيك مهندسي هر دانشجو علاوه بر 29 واحد دروس تخصصي بايد يك خوشه تخصصي از خوشه I الي VII يا IX را بگذرونه.
جدول 4 : گرايش علوم مهندسي زيست محيطي
| دروس | تعداد واحد |
| دروس عمومي | 21 |
| دروس پايه | 35 |
| دروس اصلي | 22 |
| دروس تخصصي | 28 |
| دروس تخصصي خوشه A )منهای مشترکات با دروس گرایش و اصلی)
+ دروس اختياري |
35+0 =35 |
| دروس تخصصي خوشه B + دروس اختياري | 34+1 |
| دروس تخصصي خوشه C + دروس اختياري | 30+4 |
| دروس تخصصي خوشه D + دروس اختياري | 30+4 |
| دروس تخصصي خوشه E + دروس اختياري | 33+2 |
| دروس تخصصي خوشه IX + دروس اختياري | 29+12 |
در گرايش علوم مهندسي زيست محيطي هر دانشجو علاوه بر 25 واحد دروس تخصصي بايد يك خوشه تخصصي از خوشه‌هاي IX ، A ، B ، C ، D يا E را بگذرونه.
نقش و توانايي
مهندسين تربيت يافته اين رشته قادرند با برخورداري از دانش علوم پايه قوي و درك عميق از فنون و روش هاي مهندسي، امر هدايت و اجراي پژوهش هاي صنعتي بين رشته‌اي را عهده‌دار شن. در كنار به كارگيري مهندسين اين رشته در بخش R&D صنايع، امكان ادامه تحصيل آن ها در رشته‌هاي سنتي مهندسي، به علت ماهيت چند رشته‌اي بودن آن فراهمه. امكان كار در چند ديسيپلين مهندسي در بازار كار رقابتي امروز از توانائي هاي برتر دانش آموختگان اين رشته خواهد بود.
ضرورت و اهميت رشته علوم مهندسی
بدون ترديد آينده رشد و توسعه كشور در گرو رشد و توسعه فعاليت‌هاي صنعتي و مهندسي دانش‌ـ بنيانه. از يك طرف با توجه به ضرورت توانمندسازي مهندسين در تحليل مسائل پيچيده بين رشته‌اي مبتلا به صنعت و نقش فزاينده قسمت های مختلف علوم و پيشبرد تحقيقات مهندسي، تربيت مهندسيني كه بتوانند هدايت و اجراي پروژه‌ها و تحقيقات بين رشته‌اي را به عهده بگيرن، اجتناب ناپذيره، از طرف ديگه يكي از واقعيت‌هاي جامعه امروز ايران اسلامي آن است كه جمع بزرگي از علاقه‌مندان رشته‌هاي علوم پايه به علت فضاي عمومي جامعه كه رشته‌هاي مهندسي را برتر مي‌دونن هر ساله راهي رشته‌هاي مهندسي مي‌شوند و عمر و استعداد خود را در رشته‌هايي صرف مي‌كنند كه غالباً از علاقه اصلي آن ها فاصله‌اي طولاني دارند. رشته علوم مهندسي اين امكان را براي اين افراد فراهم مياره كه با برخورداري از دانش علوم پايه قوي و پيوند زدن آن با فنون و روش هاي مهندسي از استعداد و علاقه خود به بهترين نحوی بهره بگیرن و زمينه رشد و شكوفائي مهندسي نوين كه ماهيتي بين رشته‌اي و چند رشته‌اي دارد را فراهم بیارن.
نمونه کارنامه بعضی از قبولی های سال 94 رشته علوم مهندسی
| شیمی | فیزیک | ریاضی | زبان | معارف | عربی | ادبیات | رتبه کشوری | |
| 15.3 | 64.5 | 29.1 | 86.7 | 80 | 53.4 | 56 | 3370 | دانشگاه تهران |
| 1 | 5.2 | 0.7 | -2.6 | 36 | 13.4 | 9.4 | 91244 | دانشگاه صنعتي كرمانشاه |
پاسخ دهید